Równoważny czas pracy – definicja, zasady wydłużenia wymiaru pracy
Zatrudnieni w danym przedsiębiorstwie pracownicy w oparciu o zawartą umowę o pracę zobowiązani są do przepracowania w określonym wymiarze rozliczeniowym wskazanego wymiaru godzin pracy. Pracodawca określa normę dobową, tygodniową oraz miesięczną w zgodzie z obowiązującymi przepisami. Przepisy dopuszczają kilka różnych systemów czasu pracy. Jednym z nich jest równoważny czas pracy. Czym on właściwie jest? Jakimi cechami się wyróżnia? Wyjaśniamy w artykule.
Czym jest równoważny czas pracy?
Równoważny systemu czasu pracy został określony przepisami Kodeksu pracy w art. 135. System ten wprowadzany jest w firmie, w której dobowa norma pracy wynosząca 8 godzin nie jest wystarczająca. Wówczas w określone dni wymiar pracy w ciągu doby zostaje wydłużony, w konsekwencji czego następuje skrócenie czasu pracy w inny dzień lub pracownik otrzymuje dzień wolny od pracy. Z wydłużeniem wymiaru czasu pracy, czyli równoważnym systemem pracy spotkać można się chociażby w takich gałęziach gospodarki jak handel, hotelarstwo, gastronomia, zakłady fryzjerskie, salony piękności, rolnictwo, ochrona lub np. obsługa stacji benzynowych. Istotne jest, aby przedsiębiorca stosujący równoważny system czasu pracy nie przekraczał dozwolonej miesięcznej normy czasu pracy pracownika. Równoważny czas pracy to dobre rozwiązanie szczególnie dla zawodów, które wymagają elastyczności w tym zakresie.
Wydłużenie równoważnego czasu pracy
Przepisy Kodeksu pracy wskazują, że dobowy wymiar czasu pracownika może zostać wydłużony do 12 godzin w trakcie jednomiesięcznego okresu rozliczeniowego. Taka sytuacja powoduje konieczność równoważenia godzin pracy w inne dni. Pracodawca zobowiązany jest więc do udzielenie pracownikowi dni wolnych od pracy lub skrócenia wymiaru pracy w innych dniach. Uzasadnieniem stosowania równoważnego czasu pracy jest rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy lub jej organizacja.
Równoważny system czasu pracy może został w szczególnych przypadkach wydłużony z miesiąca do maksymalnie 3 miesięcy. Jeżeli praca zależna jest od warunków atmosferycznych lub pory roku, wówczas ten system, czasu pracy może być stosowany do 4 miesięcy.
Czas pracy może zostać wydłużony również w przypadku pracy, która wymaga dozoru urządzeń, wówczas dobowy wymiar czasu pracy może zostać wydłużony do 16 godzin pracy. Jeżeli wykonywana praca dotyczy pracowników ochrony mienia, straży pożarnej, służb ratowniczych, wówczas dobowy wymiar czasu pracy może wynieść nawet do 24 godzin. Wskazane wydłużenia obejmują dany okres rozliczeniowy, który nie przekracza jednego miesiąca.
Istnieją również sytuacje, w których równoważny system czasu pracy nie może zostać wprowadzony. Dotyczą one np. kobiet, które są w ciąży, pracowników, który opiekują się dzieckiem do 4-tego roku życia i nie wyrażają zgody na taki system czasu pracy czy wykonujących swoje obowiązki w warunkach szczególnie szkodliwych dla zdrowia.
Jak wprowadzany jest równoważny czas pracy?
Równoważny system czasu pracy pracodawca może wprowadzić w dowolnym momencie. Gdy w przedsiębiorstwie działają związki zawodowe, wówczas wymagana jest odpowiednia zgoda pracowników. System i rozkład czasu pracy, który obowiązuje w danej firmie zapisywany jest w regulaminie pracy, układzie zbiorowym pracy bądź specjalnym obwieszczeniu. W następnie wprowadzenia równoważnego czasu pracy pracownicy nie mogą domagać się zwiększenia ich wynagrodzenia czy wypłaty dodatkowych środków. Efektem wprowadzenia równoważnego czasu pracy, który wchodzi w życie 14 od daty ogłoszenia takiego systemu, jest zmiana organizacji godzin pracy, nie jej wymiaru godzinowego. Ważne jest również określenie długości okresu rozliczeniowego czasu pracy.
Oprócz równoważnego czasu pracy przepisy wyróżniają również inne systemy takie jak: podstawowy system czasu pracy, zadaniowy, system przerywanego czasu pracy, skróconego tygodnia pracy, weekendowego czasu pracy czy pracy w ruchu ciągłym.
Powróć na bloga i zobacz pozostałe nasze wpisy!
Data publikacji: 22.02.2023
