Odsetki ustawowe – czym są? Jakie rodzaje i wysokość?
Odsetki ustawowe są metodą na zwalczanie opóźnień w płatnościach dla przeprowadzanych transakcji handlowych. Jak je należy interpretować i wyliczyć? Jaka jest ich wysokość w 2020 roku i jakie są rodzaje? O tym w artykule.
Co to są odsetki ustawowe?
O odsetkach ustawowych mówi Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny oraz Ustawa z dnia 8 marca 2013 roku o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Zgodnie z nimi odsetki od sumy pieniężnej należą się, gdy wynika to z ustawy lub czynności prawnej, z orzeczenia właściwego organu czy sądu. Przepisy wskazują również, że wierzyciel może zażądać odsetek za czas opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego.
Odsetki ustawowe to sposób na eliminację zatorów płatniczych. Dla przedsiębiorstwa istotne jest utrzymanie stałej płynności finansowej, dlatego w przypadku gdy kontrahent nie spieszy się z uregulowaniem płatności i jej termin minął, przedsiębiorca może skorzystać z mechanizmu naliczania odsetek od przeterminowanych należności. Kontrahent może otrzymać żądanie zwrotu należności razem z odsetki już pierwszego dnia po upływie terminu płatności, który został wskazany na fakturze.
Jakie wyróżnia się rodzaje odsetek ustawowych? Jakie są wysokości?
Od 2016 roku rozróżnia się następujące rodzaje odsetek ustawowych:
- za opóźnienie – należą się, gdy kontrahent nie opłaca terminowo wystawionych faktur (wysokość ustalona w umowie, bądź jeżeli to nie nastąpiło wysokość odsetek ustawowych regulowana przez Kodeks cywilny – suma stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych),
- kapitałowe (należne od sumy pieniężnej), są formą zapłaty za skorzystanie z obcego kapitału w przypadku np. pożyczek czy kredytów (wysokość ustalają strony umowy lub są regulowane przez Kodeks cywilny – suma stopy referencyjnej NBP i 3,5 punktów procentowych),
- za opóźnienie w transakcjach handlowych – gdy dłużnik spóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, a przeprowadzona transakcja miała charakter transakcji handlowej (została zawarta umowa w związku z wykonywaną działalnością, której przedmiotem jest odpłatne świadczenie usług lub dostawa towarów i których stronami są osoby wymienione w art. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, czyli np. osoby wykonujące wolny zawód). Wysokość odsetek dla dłużnika będącego podmiotem publicznym (leczniczym) to suma stopy referencyjnej NBP i ośmiu punktów procentowych, dla innych podmiotów (nie podmiot publiczny leczniczy) suma stopy referencyjnej NBP i dziesięciu punktów procentowych.
Ponadto wierzycielowi przysługuje (w przypadku nabycia prawa do odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych) od dłużnika, bez wezwania równowartość kwoty:
- 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie jest większa niż 5000 zł,
- 70 euro – dla kwoty wyższej niż 5000 zł, jednak niższej niż 50000 zł;
- 100 euro – dla świadczenia pieniężnego równego lub wyższego od 50000 zł.
W poniższej tabeli przedstawiamy wysokość odsetek na 2020 rok, zgodnie z w/w ustawami:

Jak obliczyć wysokość odsetek?
Przedsiębiorca, który chce wyliczyć wysokość odsetek, które dłużnik będzie zobowiązany zwrócić, powinien skorzystać ze wzoru:
(kwota zaległości x liczba dni zwłoki x wysokość stawki odsetek)/356 dni
Istotne jest aby pamiętać, że wyliczona wartość nie jest ostateczna. Należy zweryfikować czy nie przekraczana ona ustalonej maksymalnej wartości. Gdyby tak się zdarzyło, wówczas przedsiębiorca stosuje wyznaczone wartości maksymalne.
Powróć na bloga i zobacz pozostałe nasze wpisy!
Data publikacji: 04.03.2020
