Należyta staranność

Należyta staranność – regulacja

Pojęcie „należyta staranność” zostało uregulowane w dokumencie znajdującym się na stronie portalu podatkowego Ministerstwa Finansów, czyli „Metodyka w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych”. Dokument jest swego rodzaju zestawieniem czynności branych pod uwagę przez odpowiednie organy, które będą kontrolować dochowanie przez podatnika VAT należytej staranności w zakresie działalności przedsiębiorstwa w rozliczenia podatku VAT. Metodyka kierowana jest do przedsiębiorców, którzy nabyli towar w obrocie krajowym i przy tym nie dokonali oszustwa VAT i nie byli świadomi, że transakcja w wyniku, której stali się nabywcami towaru służyła oszustwu VAT. Przesłanki wskazane w metodyce nie są jedynymi czynnikami branymi pod uwagę w ocenie dochowania należytej staranności. Z uwagi na możliwe inne sytuacje również pozostałe okoliczności i działania towarzyszące transakcji mogą być wzięte pod uwagę.

Poniżej prezentujemy sytuacje, które są pomocne w dochowaniu należytej staranności przy zawieraniu transakcji z kontrahentem.

Rozpoczęcie współpracy z kontrahentem

Przez rozpoczęcie współpracy z kontrahentem (sprzedawcą) należy rozumieć zawarcie transakcji z przedsiębiorcą, z którym nigdy wcześniej nie były prowadzone transakcje handlowe w zakresie towarów bądź były prowadzone, ale dotyczyły towarów, które nie są związane z obecnym profilem działalności bądź branżą.

W celu dochowania należytej staranności przedsiębiorca powinien sprawdzić formalny status kontrahenta czyli np. rejestrację kontrahenta w KRS, CEIDG, jako czynny podatnik VAT. Pod uwagę brane jest również kryterium transakcyjne, czyli np. czy:

  • transakcja została przeprowadzana bez ryzyka gospodarczego,
  • podatnik dokonał płatności gotówką bądź skorzystał z obniżenia ceny w sytuacji płatności gotówką, gdy wartość transakcji przekracza 15 000 zł,
  • podatnik zapłacił za towar przelewem na dwa odrębne rachunki bankowe, rachunek podmiotu trzeciego lub rachunek zagraniczny,
  • cena towaru oferowanego podatnikowi przez sprzedawcę znacząco odbiegała od ceny rynkowej (bez ekonomicznego uzasadnienia),
  • podatnik nabył od sprzedawcy towary, które należą do innej branży niż ta, w której działa kontrahent oraz których dotychczas podatnik od niego nie nabywał, jeżeli zmiana profilu działalności kontrahenta nie ma uzasadnienia ekonomicznego,
  • kontakt z kontrahentem lub osobą go reprezentującą nie był odpowiedni dla okoliczności danej transakcji,
  • przedsiębiorca posiadał siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności gospodarczej pod adresem, pod którym brak było oznak prowadzenia działalności gospodarczej,
  • wymagany przez sprzedawcę od podatnika termin płatności był krótszy niż termin płatności oferowany przez innych dostawców z tej samej branży bez ekonomicznego uzasadnienia,
  • transakcja została zawarta na warunkach znacznie odbiegających od tych, które uznawane były w danej branży za gwarantujące bezpieczeństwo obrotu,
  • kontrahent dostarczał towary niezgodne z wymaganiami jakościowymi określonymi w przepisach prawa powszechnie obowiązującego,
  • transakcja pomiędzy podatnikiem a sprzedawcą nie była udokumentowana umową, zamówieniem lub innym potwierdzeniem warunków tej transakcji,
  • kontrahent będący spółką kapitałową dysponował kapitałem zakładowym niewspółmiernie niskim w stosunku do okoliczności transakcji,
  • sprzedawca nie posiadał zaplecza organizacyjno-technicznego odpowiedniego do rodzaju i skali prowadzonej działalności gospodarczej,
  • kontrahent nie dysponuje stroną internetową (lub nie jest obecny w mediach społecznościowych) z informacjami odpowiednimi do skali prowadzonej działalności, mimo że jest to przyjęte w danej branży.

Kontynuacja współpracy z kontrahentem

W przypadku kontynuacji współpracy z kontrahentem ryzyko oceniane jest w nieco odmienny sposób, jak to możliwe przy jej podjęciu. Kryterium formalne i transakcyjne musi być nadal zachowane, ale z dostosowaniem do istniejącej relacji gospodarczej. 

Ocena dochowania należytej staranności przy płatności split payment

Jeżeli nabywca towaru realizuje płatności na rzecz dostawcy z użyciem mechanizmu podzielonej płatności po wcześniejszym zweryfikowaniu przesłanek formalnych oraz nie zachodzą żadne inne dodatkowe okoliczności wskazujące na brak dochowania należytej staranności wówczas można uznać, że podatnik jej dochował.

Szczegóły zaprezentowane zostały we wspominanej Metodyce. Katalog czynników branych pod uwagę przez organy podatkowe jest otwarty. Rzetelna ocena dochowania przez przedsiębiorcę należytej staranności może być oparta również na okolicznościach, których nie wskazuje wprost dokument, jeżeli organ uzna, że są one istotne z punktu oceny.

Powróć na bloga i zobacz pozostałe nasze wpisy!

należyta staranność